“Gian nan cùng con chữ” đó là những cảm nhận ban đầu của chúng tôi khi tiếp xúc với em Lường Văn Diện – một học sinh nghèo vượt khó của trường THPT Chà Cang. Nhìn gương mặt của em không ai nghĩ em đang là học sinh THPT, những lo toan hàng ngày trong cuộc sống và học tập đã khiến em già đi rất nhiều so với các bạn cùng trang lứa.
Quê Diện ở Thuận Châu - Sơn La, năm em mới học lớp 4 thì số phận nghiệt ngã đã cướp đi người cha thân em nhất của em. Đôi vai gầy yếu của người mẹ, lại thường xuyên đau ốm không đủ sức nâng đỡ ba anh em. Thế là Diện được ông bà ngoại đón về nuôi dạy tại bản Nà Hỳ- xã Nà Hỳ- huyện Mường Nhé. Gia đình ông bà ngoại em cũng chẳng khá khẩm gì nhưng vì tình máu mủ ông bà đã không nỡ để cháu ngoại thất học như bố mẹ của nó. Đến nhà bà em trong một chuyến đi công tác chúng tôi đã được nghe những câu chuyện cảm động về sự nỗ lực vượt khó vươn lên trong học tập của Diện. Vì nhà ở gần trường nên sau mỗi buổi học Diện lại phải tham gia lao động cùng các cô, các chú để phụ giúp ông bà. Em chỉ có thời gian tự học khi màn đêm đã buông xuống, ở bản lại không có điện, Diện phải học bằng ngọn đèn dầu mù mù. Có những đêm mùa hè trời nóng, muỗi nhiều Diện phải quấn túi bóng vào chân để chống muỗi. Chứng kiến nhiều đêm Diện thức khuya để học bài, bà rất thương cháu nhưng chẳng giúp được gì. Bà chỉ biết động viên cháu gắng mà học cho tốt.
Không phụ tấm lòng của bà, Diện đã nỗ lực hết mình, đạt được kết quả cao trong học tập. Bốn năm học tại THCS Nà Hỳ em đều là học sinh xuất sắc của trường, đặc biệt năm học lớp 9 em còn xuất sắc đạt giải khuyến khích môn Lịch sử trong cuộc thi học sinh giỏi cấp tỉnh. Nghẹn ngào trong xúc động, bà của Diện kể lại : học xong lớp 9 cháu định nghỉ học để giúp ông bà và để có thời gian chăm sóc cho người mẹ thường xuyên đau ốm. Nhưng vì thấy cháu là người có ý chí, bà con trong họ động viên và hứa sẽ giúp đỡ mẹ cháu khi cháu đi học xa nhà, vì vậy Diện mới yên tâm về nhập học tại trường THPT Chà Cang. Xuống trường cấp ba học Diện mang theo biết bao nỗi khó khăn vất vả. Nhà em cách trường gần 40km đường rừng nên em rất ít được về thăm mẹ, thăm bà. Mỗi khi trong bản có ai xuống Chà Cang bà và mẹ em lại gửi cho em bao gạo cùng với vài chục nghìn đồng để em sinh hoạt hàng ngày. Em đã chắt chiu sử dụng những đồng tiền ít ỏi ấy thật hữu ích, bởi em hiểu rằng để có được nó là biết bao mồ hôi, nước mắt của bà, của mẹ. Những lúc mẹ của em tái bệnh, Diện phải đi bộ men theo ven rừng, ven suối đi tắt về nhà để đi hái thuốc cho mẹ. Vì tình thương mẹ mà em quên đi tất cả những nỗi mệt mỏi, Diện chỉ mong ước gì có một phép tiên bay thật nhanh để về chăm sóc cho mẹ. Tâm sự với chúng tôi, Diện nghẹn ngào trong nước mắt: “Số phận đã cướp đi người cha của em, em không muốn mẹ em lại tiếp tục xa em nữa. Em chỉ cầu mong mẹ em sẽ khỏi bệnh, để được thấy chúng em trưởng thành, khôn lớn”. Nghe những lời em kể chúng tôi không giấu được xúc động và cả sự khâm phục một cậu học trò nghèo giàu ý chí, nghi lực và đặc biệt rất hiếu thảo với mẹ. Ở vào hoàn cảnh của em chỉ theo học được đã là một nghị lực hiếm có nói chi đến việc học giỏi. Vậy mà điều kì diệu ấy đã xảy ra, kết thúc học kì một năm học 2011- 2012 em có thành tích học tập xuất sắc nhất khối 10. Đặc biệt trong kì thi học sinh giỏi các môn văn hóa do Sở Giáo dục và Đào Tạo tỉnh Điện Biên tổ chức em đã xuất sắc đạt về giải Nhì môn Lịch sử. Học giỏi là vậy nhưng khi được hỏi về ước mơ của mình, Diện ngậm ngừng không dám nói. Em tâm sự vì hoàn cảnh của em quá khó khăn không biết em có học hết được không. Thế nhưng em sẽ cố gắng hết sức, nếu được em sẽ mơ ước trở thành một bác sĩ để chăm sóc sức khỏe cho những người nghèo như mẹ của em. Khi tiếp chuyện với thầy giáo chủ nhiệm của em, tôi mới được biết Diện còn là học sinh có lòng tự trọng rất cao. Khó khăn là vậy thế nhưng Diện không muốn để cho bạn bè, thầy cô biết được gia cảnh của mình, em cứ âm thầm vượt qua mọi khó khăn để học tập. Tình cờ một lần thày giáo chủ nhiệm lớp 10 của em đến Nà Hỳ vận động một bạn học sinh cùng lớp của em trở lại lớp, thầy mới biết về gia cảnh của em. Từ đó thầy đã động viên, giúp đỡ em rất nhiều trong học tập. Diện tâm sự nhờ có sự động viên của thầy đã tiếp thêm sức mạnh để em vượt qua những khó khăn trong học tập. Bên cạnh thầy giáo chủ nhiệm còn có rất nhiều thầy cô giáo bộ môn khác quan tâm, giúp đỡ em rất nhiều. Đặc biệt là cô Hoàng Minh Phượng cô giáo Lịch sử của em, cô không chỉ hướng dẫn em phương pháp học tập để đạt kết quả cao mà còn giúp đỡ em cả về tinh thần và vật chất mỗi khi em khó khăn.
Trong những năm qua trường THPT Chà Cang đã giới thiệu với các em học sinh và các thầy cô giáo trong và ngoài tỉnh rất nhiều tấm gương học sinh nghèo vượt khó vươn lên trong học tập. Mỗi em một một hoàn cảnh nhưng các em đều giống nhau ở ý chí, nghị lực vượt khó và một ước mơ cháy bỏng được học tập để thay đổi cuộc sống. Dẫu biết rằng con đường phía trước của các em còn nhiều gian nan nhưng tin chắc rằng các em sẽ vượt qua. Chúng ta hãy làm tất cả những gì có thể để góp phần biến ước mơ của những học sinh như Diện sớm thành hiện thực.